Alanında Dünyanın en önemli otoritesi olarak kabul edilen International Institute of Business Analysis (IIBA™), iş analizinin tarifini detaylı bir şekilde ele alarak şunu söylüyor:
“İş analizi, kurumun hedeflerine ulaşabilmesi için çözümler önermek üzere paydaşları ortak bir paydada buluşturarak kurumun yapısını, politikalarını ve operasyonlarını anlamaya yarayan bir dizi görev ve tekniktir.”
Bir kurumdaki bir işin yapılmasında gerekli olan becerilerin, bilgilerin ve görevlerin sistematik olarak saptanması sürecine iş analizi denir. Daha açık bir ifadeyle işlerin doğru, etkin ve sağlıklı biçimde değerlendirilmesi amacıyla organizasyonda yer alan her işin ayrı ayrı niteliğini, niceliğini, gereklerini, sorumluluklarını ve çalışma koşullarını bilimsel yöntemlerle inceleyen ve bilgi toplayan görev ve teknikler toplamıdır.
İş Analizi, yazılım geliştirme yaşam döngüsündeki ilk adımdır ve tüm sonraki adımlara girdi oluşturduğu için çok kritik bir önem taşır. İşle ilgili sorunlara uygun çözümleri belirlemek için müşterilerin ve paydaşların ihtiyaçlarını belirlemek çok önemlidir.
Bir iş analizi çalışmasında;
- İş ihtiyacı nedir?
- İşin gerekleri nelerdir?
- İş nasıl yapılır?
- İş ne zaman yapılır?
- İş nerede yapılır?
- İş neden yapılır?
gibi temel sorulara cevap aranır.
“İş analizi mesleğini ve süreçlerini uluslararası standartlarda öğrenmek istiyor ve işe yeni başladıysanız Bilge Adam’ın İş Analizi Temelleri eğitimine katılabilir ya da beş yılı aşkın süredir meslekteyseniz CBAP İş Analizi Sertifikası Hazırlık eğitimiyle yukarıdaki başlıkları detaylıca öğrenebilirsiniz.”
İş Analisti Kimdir?
Bir yazılımın, paydaşların iş ihtiyaçlarına hitap etmesi gerekmektedir. Bir iş analisti, işi yapacak olan iş birimi uzmanlarıyla ve çözüm üretmeyi bilen teknik adamlar arasında köprü kurar ve aradaki iletişimi sağlar. İş analistlerinin temel sorumluluğu, detayları ve belge ihtiyaçlarını teknik geliştirmelere uygun bir formatta toparlamaktır. Analistler, projelerin başarıyla geliştirilmesi için kullanıcılardan alınması gereken bilgiyi verimli bir şekilde, değişik sorgulama ve tekniklerle sağlarlar.
İş analistinin yapması gereken işler olarak düşünülen çalışmalar aşağıdaki gibi listelenebilir:
- Müşterinin iş ihtiyacını anlamak,
- Müşterinin hali hazırda ne iş yaptığını anlamak,
- Yaptığı işleri nasıl daha doğru yapabileceğini çalışmak,
- Müşteri isteklerini belgelemek,
- Müşterinin iş ihtiyaçlarına uygun olabilecek çözüm yaklaşımlarını belirlemek,
- Geliştirme sırasında ve sonrasında istenilenin ortaya konup konmadığını tespit etmek,
- Sistemin kullanım kılavuzunu hazırlamak,
- Kullanıcı eğitimlerini vermek,
- Müşterinin iş ihtiyaçlarına göre kısa, orta ve uzun vadeli planlar yaparak kapsamı tanımlamak.
“Bu yetkinlikler Bilge Adam’ın İş Analizinin Temelleri eğitiminde detaylı olarak anlatılmaktadır.”
İş Analizi Teknikleri
İş analizi süreci birbirini izleyen üç aşamadan oluşmaktadır.
- Hazırlık aşaması,
- İş analizi bilgilerinin toplanması,
- İş analizi bilgilerinin uygulanması.
İş analizi bilgilerinin toplanması aşamasında, iş analistlerinin kullandıkları bazı teknikler bulunmaktadır.
Bu tekniklerden bazıları şöyledir:
- Kabul ve Değerlendirme Kriterleri Tanımı
- Kıyaslama
- İş Kuralları Analizi
- Veri Sözlüğü
- Veri Akış Şeması
- Veri Modelleme
- Karar Analizi
- Doküman Analizi
- Tahmin
- Odak Grup
- Ölçüm ve Kilit Performans Göstergeleri
- Gözlem
- Fonksiyonel Analiz
- Fonksiyonel Olmayan
- Gereksinimlerin Analizi
- Arayüz Analizi
- Görüşme
- Öğrenilmiş Dersler Süreci
- Organizasyon Modelleri
- Problem Takibi
- Prototipleme
- Odak Grup
- Gereksinim Uygulamaları (Workshop)
- Risk Analizi
- Kök Neden Analizi
- Senaryo ve Kullanım Senaryoları
- Kapsam Modelleme
- Durum Diyagramı
- Yapısal İzlenecek Yollar (Structured Walkthrough)
- Anket / Soru Formu
- SWOT Analizi
- Değerlendirme
“Bu tekniklerin tümü ana hatlarıyla ve en yoğun kullanılanları kapsamlı olarak Bilge Adam’ın İş Analizinin Temelleri eğitiminde anlatılmaktadır.”
Gereksinim ve Gereksinim Analizi Nedir?
Gereksinim, bir sistemin beklenen işlevleri yerine getirmesi için sahip olması gereken özelliklerdir.Gereksinim analizi ise, toplanan gereksinimlerin, özelliklerine göre gruplanarak sistem tasarımına hazırlanması çalışmalarıdır. Analiz sırasında gereksinimlerin önceliklendirilmesi de gerekmektedir. Önceliklendirme, kapsam belirleme için çok önemlidir.
Gereksinim Meydana Çıkarma Teknikleri ve İş Kuralları
Gereksinimler çözümlenirken iş analizi teknikleri kullanılır.
- Beyin Fırtınası
- Odak GruplarDoküman Analizi
- Arayüz Analizi
- Görüşmeler
- Gözlem
- Prototipleme
- Gereksinim Uygulamaları (Workshop)
- Anket
Bu teknikler ile gereksinimler meydana çıkarılırken sistemi ve uygulamayı etkileyecek iş kuralları da açığa çıkmış olur.
Gereksinimlerin Modellenmesi
Çözümlenen farklı türdeki gereksinimleri tanımlamak için değişik teknikler ve modeller kullanılır:
Nesne Modeli
- İş Hedefleri Modeli
- Nesne Zinciri
- Kilit Performans Göstergesi Modeli
- Özellik Ağacı Gereksinimleri Haritalama Matrisi
Ekosistem Haritası
- Sistem Akışı
- Kullanıcı Arayüz Akışı
- Prototipleme Modeli
- Ekran-Eylem-Tepki
- Karar Tablosu
- Karar Ağacı
- Sistem Arayüz Tablosu
İş Verileri Diyagramı
- Varlık İlişki Diyagramı
- Sınıf Diyagramı
- Veri Akış Şeması
- Veri Sözlüğü
- Durum Tablosu
- Durum Şeması
- Rapor Tablosu
Nesne Modeli
- Organizasyon Şeması
- Süreç Akışı
- Kullanım Senaryoları
- Roller ve İzinler Matrisi
“Bu modelleme teknikleri Bilge Adam’ın İş Analizinin Temelleri eğitiminde ana hatlarıyla işlenmekte ve en yaygın kullanılanları uygulamalarla anlatılmaktadır.”
Paydaş ve Paydaş Analizi Nedir?
Paydaşlar, kuruluşun ürün ve hizmetleri ile ilgisi olan, kuruluştan doğrudan veya dolaylı, olumlu ya da olumsuz yönde etkilenen veya kuruluşu etkileyen kişi, grup veya kurumlardır.
Paydaş analizi; mevcut sorundan veya olası projeden etkilenebilecek
- Tüm paydaş gruplarının,
- Bu grupların sorun/proje ile ilişkilerinin,
- Güçlerinin ve etkilerinin,
- Katılım stratejilerinin belirlenmesidir.
Paydaş analizinde kullanılan tekniklerden bazılarıysa şunlardır:
- RACI Matrisi
- Paydaş Haritası
- Paydaş Soğan Diyagramı olarak sıralanabilir.
Yazılım analizinde, gereksinim sahibi olan paydaşları doğru belirlemek ve doğru yönetmek, analizin başarısı için en kritik konulardan biridir. Bu konuyla ilgili daha detaylı bilgilenme için Bilge Adam’ın İş Analizinin Temelleri eğitimi faydalı olacaktır.
İş Analizi Dökümantasyonu
Çözümlenen ve modellenen gereksinimlerin, belirlenen kapsam ve kapsam dışı çalışmaların dokümante edilmesinin projelerde önemi büyüktür. Doküman oluşturulurken IEEE830 standardı kullanılabilir.
Analizin Doğrulanması ve Onaylanması
Gereksinimler detaylandırılıp dokümante edildikten sonra doğrulanıp onaylanma süreci başlar. Gereksinimlerin doğrulanması yapılırken, her gereksinim modelinin eksiksiz olup olmadığı kontrol edilir. Kontol edilen modeller karşılaştırılır. Çıktıların açıklanabilir olduğundan emin olunur. Gereksinimlerin, iyi bir gereksinimde gereken karakteristiklere sahip olup olmadığı kontrol edilir. Doğrulama çalışması yapıldıktan sonra iş sahibinden, amaç ve hedeflerini yerine getirip getirmediğinin ve paydaş ihtiyacını karşılayıp karşılamadığının onayı alınır.
İlgili Eğitimler
İş Analistliğine yeni başlıyorsanız
2-3 yıllık iş deneyiminiz varsa
7 yıl ve üzerinde iş deneyiminiz varsa
İlgili Sertifikalar
4-7 yıl arasında iş deneyiminiz varsa
7 yıl ve üzeri iş deneyimini varsa